Bebek ve Çocuklarda Uyku

Bebek ve Çocuklarda Uyku Nedir?

Yaşayan bütün canlılar uyur ve bütün canlıların uykuya ihtiyacı vardır. Çünkü tıpkı beslenme gibi uyku da doğal bir ihtiyaçtır ve beyin tarafından programlanan fizyolojik bir durumdur. Çok eski yıllarda uyku sırasında beynin pasif olarak kaldığı düşünülürdü ama artık uyku sırasında beyinin aktif olduğu öğrenildi.

Uykunun günlük hayatı etkileyen zihinsel ve fiziksel sağlığımız için oldukça önemli olduğu anlaşıldı. Yapılan pek çok çalışma da uykunun oldukça karmaşık olduğunu ve bütün vücut sistemlerini etkilediğini, uyku ve uyanıklık durumu için beyinin pek çok bölgesinin ve kimyasalların etkili olduğunu gösterdi.

Uyku Neden Önemlidir?

Uzmanlar bile neden uyuduğumuz konusunda fikir biriliğine varamamış olsalar da uykunun temel bir biyolojik sürece eşlik ettiği bir gerçektir. Uyku bütün canlıların iyi olmalarını sağlayan bir ihtiyaçtır. Gelişme çağındaki bebekler çocuklar ve gençler için hem fiziksel hem de zihinsel gelişim için oldukça önemlidir. Ayrıca bağışıklık sistemini de etkilemektedir.

Tabi en önemlisi büyümeleri için gerekli olan büyüme hormonu salgılanmasını sağlamaktadır. Erişkinler için ise uykusuzluk kalp hastalığı, obezite, şeker hastalığı, bağışıklık sistemi hastalığı, depresyon, hafıza kaybı ve anksiyete gibi hastalıklara neden olmaktadır. Kısacası uykunun tek bir işlevi yoktur. Vücutta birden fazla fonksiyona hizmet ettiği bir gerçektir.

Uykunun Evreleri Nedir ve Nasıldır?

Uyku tek bir döngü şeklinde gerçekleşmez. Değişik sürelerde 4 uyku döngüsü (Non REM 1-2-3, REM) vardır. Gece boyunca uykuda bu döngülerden 4 ile 6 adet uyku döngüsü yaşarız. Her bir döngü birbirinin aynısı değildir ve genellikle ortalama süreleri 90-120 dakika sürebilir. Ama uyku döngüleri yaşa göre son uyku düzenine göre kişiden kişiye ve günden güne değişebilir.

Non-REM Uykusu: Non-Rem uykusunda kan kaslara yönelir, kaslarda enerji depolanır doku gelişimi ve yenilenmesinin olduğu dönemdir. Özellikle bu dönemde bebeğin büyüme ve gelişmesi için gerekli olan bazı hormonlar salınır. Bu uyku derin uyku olarak adlandırılır.

REM Uykusu: REM uykusu sırasında beynimiz aktiftir ve rüya gördüğümüz dönmedir. Aktif uyku olarak adlandırılır. Vücut tamamen hareketsizdir, gözler kapalıdır ama gözler hareketlidir. REM uykusu hafıza, öğrenme ve yaratıcılık gibi bilişsel fonksiyonlar için önemlidir.

Uykunun bu döngüleri doğumdan itibaren erişkinlik yaşa kadar değişiklik gösterir. Örneğin yenidoğan bebeklerin uykularının %50’si REM uykusu iken erişkinlerde bu oran %25 dir. REM uykusu bebeklerde 1 yaştan sonra azalmaya başlar. Ayrıca erişkinler NREM uykusu ile uykuya dalarken yenidoğan bebekler REM uykusu ile uykuya dalar.

Yine bebekler her 50 dakika da bir REM uykusundan NREM uykusuna geçiş yapar. Uyku sırasında bu her iki siklusta yaklaşık %50 oranında zaman geçer. Bu da bebeklerin çabuk uyanmalarına neden olur. Sağlıklı bir uyku için her uyku döngüsünün önemi vardır. REM ve Non REM uykularının yeterli olması gerek fiziksel gerekse bilişsel sağlık için oldukça önemlidir.

Bebekler ve Çocuklar Ne Kadar Uyur?

Aslında anne babaların en çok istediği şey bebeklerinin gece boyu kesintisiz uyumasıdır. Ama bebekler ilk ilk 2 yılda her anlamda çok hızlı gelişim gösterdikleri için bu çok mümkün değildir.

Çünkü ilk 2 yılda bebeklerin beyin gelişimi çok hızlıdır ve bebekler pek çok gelişim basamağı yaşarlar. Buna bağlı olarak da uyku düzenleri değişim gösterir. O nedenle ailelerin ilk yıllarda bebeklerinin değişik uyku düzenlerinin olabileceğini bilmesi uykusuz kaldıkları geceleri dayanabilmesini sağlayacaktır.

Her bebek farklıdır. Dolayısıyla her bebeğin uyku rutini ve süresi de birbirinden farklı olabilir. Ama genel olarak doğumdan başlayarak uyku sıklık ve süresinde aşağıdaki tabloda verildiği gibi değişimler olması normaldir.