Bebeklerde İshal

Bebek ve çocuklarda ishal neden olur?

İshal 5 yaş altı çocuklarda sık karşılaşılan bir problemdir. Özellikle çocukların çoğu yılda en az iki kez ishal atağı geçirir. Gelişmekte olan ülkelerde ise tekrarlayan ishal atakları oldukça sıktır. İshalin sık tekrarlaması çocukluk çağında büyüme gelişmeyi etkilediği için oldukça önemlidir. Ani gelişen ishal ataklarında ise sıvı kaybı olduğu için özellikle hastaneye yatışların en sık nedenlerinden biri olmaktadır.

Bebek ve Çocuklarda Dışkılama Sıklığı Nasıldır?

Çocuklarda normal dışkılama sayısı ve kıvamı yaşına ve beslenme şekline göre farklılıklar gösterir. Normalde bebekler ilk aylarda anne sütü ile beslendiği için günde 3-8 kez sulu bir kaka yapabilir. Takiben ek gıdaların başlanması ve normal beslenme düzenine geçilmesi ile birlikte kaka sayısı her gün ve gün aşırı ve katı kıvamlı şekle döner. Büyük çocuklarda ise barsak alışkanlığı farklılık gösterir. Bazı çocuklar her beslenme sonrası bazıları ise gün aşırı tuvalete gider.

İshal Nedir ve Neden Olur?

İshal normal düzeninden farklı olarak kaka sayısının artması (sıklıkla üçten fazla) ve kıvamının sulanması olarak tanımlanır. Çocuklarda beslenme hataları (fazla meyve suyu içilmesi),diş çıkarma, alerji, antibiyotik kullanımı, doğuştan gelen hastalıklar, solunum yolu enfeksiyonu gibi pek çok değişik nedene bağlı ishal olsa da en sık neden barsak enfeksiyonlarıdır.

Gerçekten de ishal çocukluk çağının sık görülen enfeksiyonlarından biridir. En sık enfeksiyon nedeni ise virüslerdir. Özellikle gelişmiş ülkelerde ishallerin %70-80’inden virüsler sorumdur. Geri kalan %10-20’inde bakteriler ve %10-20’sinde ise parazitler sorumlu olur. Enfeksiyonlar nedeniyle olan ishaller sıklıkla kısa sürer. Akut ishal atağı olarak adlandırılır. Bazen ishal süresi 2 haftadan uzun süre devam eder. Bu durum ise kronik ishal uzamış ishal olarak tanımlanır.

İshal Belirtileri Nelerdir?

Tabi ki ilk belirti kaka sayınsının artması ve kıvamının sulanmasıdır. İshale neden olan etkene göre karın ağrısı, kusma, ateş ve iştahsızlık da tabloya eşlik edebilir. Bir süre sonra kusma ve ishalin etkisiyle vücutta su kaybı gelişir. Su kaybı bulguları ağız içi, dil ve ciltte kuruluk, bıngıldakta çökme, halsizlik, idrar miktarında azalma, idrar renginde koyuluk, idrar yapmama, gözyaşının olmaması ve kilo kaybı gibi bulgulardır.

İshalde Hangi Testler Yapılmalıdır?

Çocuğunuzun belirti ve fizik muayene bulgularına göre doktorunuz bazı testler isteyebilir. Sıklıkla akut ishalde kakanın mikroskobik ve antijenik testleri (Rotavirüs, Adenovirüs vb) ile kakanın kültürünün yapılması yeterli olur. Bunlar dışında eğer ishale bağlı sıvı kaybı belirtileri varsa o zaman bazı kan testlerinin de yapılması gerekir. Eğer ishal 14 günden fazla devam ederse daha ileri testlerin yapılması gerekir.

Bebeklerde İshal Tedavisi Ankara

1-Sıvı Tedavisi: İshali olan hastanın en önemli tedavisi sıvı tedavisidir. Esas amaç sıvı kaybının yerine konmasıdır. Gelişen sıvı kaybının derecesi ise ishal tedavisinin nasıl yapılacağını belirler. Çocuklarda sıvı kaybının derecesi kusma ve ishalin sıklığına, sıvı alıp alamamasına ve muayene bulgularına göre saptanır. Bu bulgulara göre çocuklarda hafif, orta ve ağır derecede sıvı kaybı olabilir.

Tedavide hafif ve orta vakaların sıvı açıkları ağızdan kapatılabilir. Bunun için özel olarak hazırlanan elektrolitli sıvılar (ORS-oral rehidratasyon sıvısı) kullanılır. Sıvı kaybının derecesine göre bazen ilk 4 saat içinde daha yüksek miktarda olacak şekilde bazen de her kaka yapması sonrası ağızdan doktorunuzun tavsiye ettiği miktarda ORS sıvısı ile takviye yapılır. Ama ağır sıvı kaybı olan hastalara damardan serum verilerek sıvı açıkları kapatılması gereklidir.

2-Beslenme: İshalde beslenme hiç kesilmemelidir. İlk 6 ay eğer bebeğiniz ishal olduysa anne sütü ile beslemeye devam etmeniz gerekir. Anne sütü özellikle içindeki koruyucu antikor nedeniyle ishalden korumakta ve aynı zamanda iyileşmeyi hızlandırmaktadır. Bebeğiniz altı aydan büyük ise yine anne sütü ile beslenmeye devam edilmelidir.

Eğer bebeğiniz anne sütü almıyor mama kullanıyorsa ishal sırasında gelişen hafif bir laktoz yetersizliği nedeniyle bazen bebeğinizde barsak sancıları olabilir. Bu durumda kısa bir süre doktorunuzun önerisi ile laktozu azaltılmış mama kullanmak faydalı olabilir. Bunun dışında hafif ishali olan çocukların normal şekilde beslenmeye devam etmesinde sakınca yoktur. Sadece fazladan sıvı gıda alması yeterli olur. Ama ishal orta derecede ise bazı gıdalar beslenmeye eklenebilir. Bunlar pirinç, patates, muz, yoğurt, yoğurt çorbası vb gıdalar olabilir.

3-İlaç Tedavisi: İlk olarak tabi ishalde barsak florası bozulduğu için florayı düzenleyen yararlı barsak bakterilerini içeren damla veya toz probiyotik ilaçlarının kullanılması ishalin süresinin kısalmasına faydası olabilir. İshal tedavisinde bunun dışında kullanılacak ilaçlar için özellikle doktorunuzun onayı olması gerekir.

Gerekli durumlarda kaka testi sonucunuza göre eğer ishalin nedeni bakteri veya parazit olarak saptanırsa doktorunuzun önerisi ile antibiyotik veya diğer ilaç tedavilerinin kullanılması gerekir. Viral barsak enfeksiyonlarında kesinlikle antibiyotikler kullanılmamalıdır. İshal ile birlikte ateş varsa ateş düşürücüler çocuğunuzun ayına ve kilosuna uygun şekilde yine doktorunuzun önerisi ile kullanabilirsiniz.

İshal Durumda Doktora Ne Zaman Gidilmelidir?

1. Su kaybını gösteren bulgular varsa (idrar miktarında azalma, koyu renkli idrar yapma, sekiz saat idrar çıkımı olmaması, ağız kuruluğu, gözyaşı olmaması).
2. Şiddetli 3’den fazla kusma olursa.
3. Kakada kan varsa.
4. 39 C üstü ateş olursa.
5. 24 saat içerisinde 10 kez ishal olursa.
6. Halsizlik gelişti ise.
7. Üç ayın altındaki bebeklerde ishal ve ateş olursa.
8. Çocuğunuz çok halsiz görünüyorsa.
9. Çocuğunuzun bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalığı varsa (orak hücreli anemi, hiv, kanser vb) veya ilaç ( kortizon gibi) kullanıyorsa.
10. İshal ile birlikte ateşi 3 günden fazla devam ederse
11. İshal ile birlikte 40 C ateş olursa
12. İshal 14 günden uzun sürerse.

İshalden Korunmak İçin Ne Yapmak Gerekir?

1-El temizliği çok önemlidir. Muhakkak ellerinizi sık sık yıkayın.

2-Bebeğinizin alt değişimi, beslenmesi, yiyeceklerin hazırlanması öncesi ve sonrası ellerinizi yıkayın.

3-Bebeğinize mama hazırlarken ellerinizi temiz tutun.

4-Mama için kullandığınız suyun temiz olmasını sağlayın.

5-Kullandığınız biberonları sabunlu su ile yıkayıp kaynatın suda 5 dakika tutun.

6-Bebeğiniz için hazırladığınız gıdaların ve malzemelerin temiz olmasını sağlayın.

7-Çabuk bozulabilecek gıdaları hemen dolaba kaldırın.

8-Sıcak havalarda hazır gıda tüketmekten kaçının.

9-Yetersiz pişmiş et, tavuk ve balık yemeyin.

10-Çiğ sebze ve iyi yıkanmamış salataları yemeyin.

11-Mutlaka temiz su kullanın, musluk suyu kullanmayın.

12-Sokak satıcılarından yiyecek almayın.

13-Çocuğunuza el yıkamayı öğretin.

14-Bebeğinizi anne sütüyle beslemeye çalışın.